ALS og Barsilsskipanin

Í nógv ár var okkara barsilsskipan ikki tíðarhóskandi og tað er hon heldur ikki enn tann dag í dag, nú vit skriva 2022. 
Tó, tað hava verði batar tey seinastu árini. Barsilstíðin er longd, so hon í dag er 1 ár + 4 vikur. Tað er eitt gott og sikkurt nøktandi tíðarskeið.
Tað, ið er ein stórur eftirbátur í dag, er útgjaldið úr barsilsskipanini. Í dag fær ein kvinná ið er í barsil maks 25.000 kr. og tá er eftirlønin írokna. Hettar er sama upphædd sum fyri næstan 20 árum síðan. Hettar tíðarskeið er lønin á arbeiðsmarknaðinum hækka áleið 30%. 
Um barsilsútgjaldið skuldi haft fylgt við lønargongdini, so burdi útgjaldið verði 32.500 kr. + 15% í eftirløn. So har er ein stórur eftirbátur at fáa rætta uppá. 
Landsstýrismaðurin í vinnumálum hevur boða frá, at frá 1.1.2023 hækkar útgjaldið uppí 27.000 kr. Men har var ongin útmelding, um hvussu ein kann fáa barsilsgjaldið enn longur upp.
Stjórin í Vinnuhúsinum hevur fleiri ferðir boða frá, at Vinnuhúsið mælir til, at barsilstíðin burdi lækka, fyri at fíggja eitt hægri útgjald. Tað merkir, at vit taka eitt skrit fram og tvey aftur. So tað er als ikki ein loysn. 
Nú vit tosa um at tað als ikki er ein loysn, kunna vit koma inn á ALS skipanina. 
Nógv hevur verði tosa um tann stóra pengakassa í er í ALS grunninum. Tað eru komin mong uppskot um hvat hesin pengakassin skal brúkast til. ALS skipanin er ein arbeiðsmarknaðar stýrd skipan, ið er undir eftirlitið av tí almanna. ALS grunnurin hevur eitt endamál og tað er tryggja einum, um ein kemur í tí keðiligu støðu, at verða uttan arbeiði í eina tíð. 
Tað er ikki meira enn 10-11 ár síðan, at umboð fyri arbeiðsmarknaðin, blivu kalla á fund við ALS leiðsluna, tí ALS var um at koma í eina fíggjarkreppu, tí kassin var um at verða tómur. ALS hevði gjaldføri til áleið 1 ár við táverandi gongd í Føroyum. Tíbetur vendi gongdin í Føroyum, arbeiðsloysi minkaði og kassin í ALS vaks aftur. Í árinum 2008-2011 vísti ALS veruliga sítt virði. Arbeiðsloysi var stórt og nógv fólk endaðu í ALS. Hettar viðførdi at tann vanlukkuliga støðan frá 1993 ikki endurtók seg, tá onki ALS var í Føroyum og yvir 6000 fólk fluttu úr Føroyum. 
So vit hava nógv at takka ALS skipanini fyri í dag og vit eiga at fara væl við henni og gleðast um at gjaldføri er gott hjá ALS. 
Nú í august 2022 kom leiðslan hjá ALS við einum tilmæli til landsstýrismannin, um at lækka inngjaldið til ALS eitt sindur og at tað skal hava virkna frá 1.1.2023.
Hví havi eg skriva um barsilsskipanina og ALS skipanina í sama skrivi. 
Tað er tað ein góð grund til. 
Tilmælið hjá Samverk til landstýrismannin vil verða, at tað sum gjaldið til ALS minkar, kann gjaldið til barsilsskipanina vaksa við. Soleiðis at barilsskipanin kann geva eitt útgjald, ið verður dagført hvørja ferð lønin á arbeiðsmarknaðinum hækkar við lønarsamráðingunum. T.d. kundi barsilsgjaldið verði tenkt at lønarhækkingini hjá Samverk. Um Samverk fær 3% lønarhækkan, so hækkar barsilsgjaldið eisini 3%. 
Miðast má eisini eftir at barsilsgjaldið kann innheinta tann missin, ið hevur verði hesi 20 árini og koma uppá áleið 35.000 kr. + 15% í eftirløn og ein føst skipan er, ið skal fyribyrgja, at gjaldið ikki aftur kemur at standa í stað tey næstu 20 árini. 
Við hesari loysn, kann ALS grunnurin og barilsskipanin mennast, til gagns fyri tað fólk í virkar og nørist í Føroyum. Hettar vildi verði ein virðulig loysn fyri tey fólk, ið ríka Føroyar við teirra børnum. 
Uttan børn er ongin framtíð. Tí eiga vit sum samfelag, at taka so væl ímóti øllum teimum børnum og teirra foreldrum, ið hava rætt til barsil.